De begroting 2020 laat een tekort zien van bijna 1 miljoen en in 2021 ruim 700.000,-. Echter, de komende jaren nemen de inkomsten naar alle waarschijnlijkheid flink toe, blijkt uit de recent ontvangen septembercirculaire. Deze cijfers zijn zo recent dat ze helaas niet in de begroting konden worden verwerkt. Hierin wordt aangegeven dat we als gemeente de komende jaren fors hogere inkomsten uit het gemeentefonds (dat voor 60% onze inkomsten bepaalt) kunnen verwachten. In totaal gaat het in een periode van 4 jaar over €2.650.000,- extra. Kijken we dan opnieuw naar de begrotingscijfers, dan zien we naar verwachting voor 2020 een tekort van een kleine €300.000,-. In 2021 is er geen noemenswaardig tekort meer en in de volgende jaren is er een overschot van €700.000,- en meer dan 1 miljoen! Dit geeft ons een ander en positiever beeld over financiële toekomst van de gemeente.
Even terugkijken op vorig jaar, toen er bij de begrotingsbehandeling voor de jaren 2019 en verder heel hard aan de noodrem werd getrokken. Hierbij werd ook gebruik werd gemaakt van de op dat moment voorliggende cijfers, met daarbij opgeteld het slechtst denkbare financiële scenario. Paniekvoetbal noemde we dat toen. Door harde bezuinigingen werden veel van onze inwoners de dupe, bijvoorbeeld door een extra verhoging van de OZB. Maar ook, en misschien nog wel erger, de meest kwetsbare inwoners werden getroffen door flinke bezuinigingen op o.a. zorg en het minimabeleid. Ook aan de poten van basisvoorzieningen als een bibliotheek werd gezaagd. We klagen over toenemende laaggeletterdheid, maar vervolgens gaan we de voorzieningen die dit tegengaan inkrimpen. Helaas was er vorig jaar geen draagvlak voor het nemen van maatregelen uit onze alternatieve begroting die onze inwoners minder zouden raken.
Het werd 2019. Bij de presentatie van de jaarrekening over het jaar 2018 bleek het tekort veel lager dan was voorspeld. Gelukkig maar. En nu ligt er een begroting voor, met daaroverheen cijfers uit de septembercirculaire. Zouden we vorig jaar met de kennis van nu dezelfde besluiten hebben genomen? Wij hebben ook verantwoordelijkheid naar onze inwoners om fluctuaties te dempen.
Cranendonck Actief! is altijd voorstander van verstandig uitgeven van beschikbaar gemeenschapsgeld. Dit geld is wel van en vóór onze inwoners. De gemeente is namelijk geen bank. Wij vinden dat, met beleid, want onze reservepositie heeft de afgelopen jaren een deuk opgelopen, enkele van de in 2018 genomen zware bezuinigingsmaatregelen moeten worden teruggedraaid. We hebben een aantal amendementen gemaakt die ten opzichte van de begroting voor 2020 zorgen voor een tekort dat €49.000,- lager uitvalt. In 2021 kosten onze voorstellen €61.000,-. Een min of meer budgetneutrale verschuiving. Voor de jaren 2022 en 2023 kosten onze voorstellen €319.000,-. Dekking hiervoor komt uit de al eerder genoemde cijfers uit de septembercirculaire. Hierbij blijft er ruimte over om de reserves van de gemeente ook nog te laten toenemen met meer dan €1.000.000,-. En dan hebben we het nog niet over de toename van die reserve door grondverkopen (Airpark, Neerlanden), die ongetwijfeld ook een positief effect hebben. Zullen we met elkaar afspreken dat we, gezien de vooruitzichten, de extra OZB-verhoging van in totaal bijna 9,5% verdeeld over 2019, 2020, 2021 en 2022 weer teruggeven aan onze inwoners zodra de financiën dit toestaan? De OZB verhoging mag geen Cranendoncks kwartje van Kok worden. Graag willen wij onze inwoners daar nu al duidelijkheid over geven, vandaar een motie van onze kant.
In de voorliggende begroting zien we dat heel wat zaken die we vorig jaar voorstelden zijn overgenomen. Denk aan de kostendekkendheid van de leges en de prijscompensatie naar 50% i.p.v. 75%. Hiermee wordt onze gemeente gedwongen scherper te kijken naar de algemene uitgaven en inkopen van spullen en diensten. Daarnaast zien we dat de gelden die we krijgen van het COA ook daadwerkelijk worden ingezet. Tevens verhogen we eindelijk de toeristenbelasting (want hiermee raak je niet de eigen inwoners). Graag zien we dat deze gelden gebruikt worden om onze gemeente recreatief en toeristisch aantrekkelijker te maken. Afgelopen tijd zijn ook een aantal voorstellen aangenomen om de steeds hogere financiële bijdrage die we kwijt zijn aan gemeenschappelijke regelingen te beteugelen. In de begroting zien we daar niets van terug. Ons voorstel, en hiervoor volgt een motie: Oormerk de gelden die vanaf 2021 daadwerkelijk bespaard worden voor verdere ontwikkeling van het programma duurzaamheid, zodat we beter in de buurt komen van de ambities uit het raadsprogramma.
Samenwerken is voor ons overigens wel heel belangrijk. We zijn gelukkig onderdeel van Brainport, maar we moeten ons niet blind staren daarop. We liggen geografisch aan de buitenrand van Brainport en niet middenin. In de kadernota kwam naar voren dat de deelname aan Keyport moest worden heroverwogen. Een evaluatie is prima, maar dat heroverwegen hoeft van ons niet. Vraag onze ondernemers naar de toegevoegde waarde van gemeentelijke deelname. Iedereen heeft ook het Keyportmagazine van oktober 2019 kunnen zien. Trotse ondernemers, ook uit Cranendonck en veel mooie ontwikkelingen. Wat ons betreft gaan we hier mee door en tonen we aan onze ondernemers en Limburgse buren dat we een betrouwbare partner zijn. En wellicht kan Keyport belangrijk zijn voor de geplaagde agrarische sector.
Wij kiezen, evenals vorig jaar eerder voor onze inwoners dan voor stenen. Voor 2020 willen we dan ook een aantal pijnlijke bezuinigingen terugdraaien. Daar is in onze ogen meer dan voldoende ruimte voor. De amendementen die we indienen gaan over:
1: Herinvoering van budget voor de ‘Regeling Maatschappelijke Participatie’ en ‘bijzondere bijstand’. Helaas komt armoede nog steeds voor in onze gemeente. Deze regelingen zijn bedoeld om mensen met de laagste inkomens en met de zwakste sociale positie in noodsituaties een steuntje in de rug te bieden of de mogelijkheid te geven deel te nemen aan maatschappelijke activiteiten. Deze mensen merken niets van economische groei, wel van hogere lasten op energie (zie het bericht van afgelopen week), zorg en door de btw-verhoging.
2: Halveren bezuinigingstaakstelling WMO. Er wordt op dit moment fors bezuinigd op hulp bij het huishouden. In de 2e Burap wordt aangegeven dat bezuinigen lastig is door onder andere vergrijzing en kostenstijgingen. Het is niet sociaal om mensen die zijn aangewezen op Hulp in het Huishouden in onzekerheid te houden en te confronteren met steeds maar aanvullende bezuinigingen vanwege de opgelegde taakstelling. Het gaat bovendien vaak gaat om mensen die in een zwakke sociale positie verkeren. Goed kijken naar nut en noodzaak is wel gewenst. Daarom een halvering van de taakstelling.
3: Schrappen van de bezuiniging op de bieb in Maarheeze. In het verleden is de bieb in Maarheeze al een paar keer aan de beurt geweest. En nu weer. Daar worden wij niet gelukkig van. We willen de bezuiniging van €37.000 schrappen. Wel willen we dat het ingezette burgerparticipatietraject wordt voortgezet. Nu is de kans om de bieb in Maarheeze toekomstbestendig te maken.
Natuurlijk kosten deze maatregelen geld, maar dit geld wordt wel besteed aan mensen waarvoor wij er als gemeente moeten zijn: de mensen die helaas niet mee kunnen komen met alle veranderingen in de maatschappij en helemaal niets begrijpen van nu populaire termen als eigenaarschap, zelfredzaamheid en dat wij als gemeente bezig zijn om ze in hun kracht te zetten.
Waar halen we dan het geld vandaan? We willen de ombouw naar onderhoudsarm groen 2 jaar uitstellen. We zijn zeker voor deze maatregel, maar waarom nu? Onze zojuist genoemde amendementen laten zien dat er nog veel belangrijkere zaken spelen. Ook hier dus volgt een amendement voor. En we willen de aanloopkosten voor invoering van de omgevingsweg uitsmeren over 4 in plaats van 2 jaar. De beoogde invoeringsdatum van 1-1-2021 is nog steeds onzeker, dit jaar blijft er al budget over, we krijgen mogelijk nog middelen vanuit het rijk en de wethouder heeft al aangegeven dat volledige invoering zeker een jaar of 10 kan duren. Maar het drukt nu wel zwaar op onze begroting. Dat is onwenselijk en zorgt ervoor dat andere plannen niet door kunnen gaan.
Dan nog een niet direct financieel puntje. Dit betreft de kwaliteit van de dienstverlening. Deze is, in onze ogen, over de hele linie zorgelijk. We ontvangen veel klachten over late of niet beantwoording van brieven, mails en het niet opvolgen van terugbelverzoeken. De wethoudersformatie is in 2018 uitgebreid, met als belangrijkste argumenten ons ambitieus gemeentelijk beleid en dat ze vaker buiten de deur willen zijn, dichtbij en bereikbaar voor de inwoners. Ik kan u vertellen: de inwoners merken er niets van. En van die ambities is, door de financiële ingrepen, nog maar weinig over. Ook het doorgaan van Metalot is, mede door de Stikstofcrisis, twijfelachtig geworden. Er komt nu extra geld voor meer ambtenaren, het ziekteverzuim wordt aangepakt. Kom op, B&W, maak gebruik van de extra speelruimte die wordt gegeven.
We hebben heel serieus gekeken en voorstellen gedaan, met beperkte financiële middelen, om wat scherpe randjes van de bezuinigingen af te halen. Als we niets doen hiermee, dan vragen we ons af wat het ambitieuze raadsprogramma nog voorstelt.
Daarom ons verzoek: Gebruik een deel van het geld dat we de komende jaren extra krijgen voor lokale voorzieningen en voor onze inwoners! Laat Cranendonck, door gebruik te maken van een koel hoofd en een warm hart, een aantrekkelijke gemeente blijven voor iedereen, voor te wonen, werken en recreëren.